Blog | A lume maino

Unhas ás para voar alto

EN CERTA ocasión, sen vir a conto, alomenos iso pensei eu, miña nai chamoume desde a cociña. "Temos que falar", dixo con certo ton preocupado. E colléndome do brazo con tanta firmeza como agarimo lle cabía entre as mans, pediume desculpas por todas e cada unha das veces que se trabucara. Por cada consello de nai errado, por cada caleixón sen saída, polas pezas que non encaixan. Por cada frase sostida con pinzas de naftalina, as pílulas católico-machistas que me fixera tragar e que antes tragara ela. Aquela foi a conversa máis curta e trascendental do mundo. Realmente fora unha soa frase: "Perdoa", dixera, "porque as nais tamén podemos trabucarnos", o que a min, ás portas da estupidez adolescente, me parecera unha tontería e tempo máis tarde unha confesión turbulenta, capaz de facer abanear todo o meu mundo. Máis tarde entendín que o que ela quería en verdade era que reseteara todo aquilo que me inculcaran desde nena que descubrira que me facía máis pequena e que nos modelaba a todas as nenas 'de ben' a imaxe e semellanza daquelas señoras que vendían os manuais das perfectas esposas ou a publicidade da Transición.

Lembro daquel día que entraba o sol sen trégoa pola ventá da cociña e arrecendía a guiso de tomate e tenrura, e sentada na mesa, coas pernas colgando, escoitei as súas palabras con aparente indiferenza que, porén, quedaron resoando dentro de min para sempre. Tal é a cousa que aínda hoxe podo sentir como me apreta o brazo primeiro e recolle o meu riso con aquela dozura súa, mentres repite entre liñas iso de estaba enganada, de que as cousas non son sempre como unha cre. Convidándome a cuestionalo todo, absolutamente todo, incluso o que semellaba sagrado, incluso as súas verbas sabias de nai. A non deixar de aprender nunca. A ser, ademais de boa persoa, unha das súas teimas, unha muller independente e libre. A soñar en voz alta.

Entendín a que se refería tan axiña como empecei a entrevistar mulleres. Políticas, empresarias, escritoras, estudantes, profesoras, mulleres desempregadas, amas de casa... Nais e non nais, avoas, fillas. As mensaxes repetíronse por todas partes, do Parlamento ó cárcere da Lama, do sillón dun consello de administración á porta dun comedor social. E todas falaban dun ou doutro xeito desa conquista nosa que non cesa.

Pregúntome que diría ela hoxe destes tempos nos que cuestionamos as nais que o son e as que non o son



Falei con políticas de primeira liña que confesaban ter tido remordementos por non ficar na casa cos fillos mentres estes eran pequenos e con outras que se sentiron xulgadas por non telos. Falei con catedráticas felices, convencidas de que para rachar os teitos de cristal ou formigón armado, cómpre que nós mesmas derrubemos as barreiras propias, e con outras que sinalaron cambadelas ás costas. Tiven oportunidade de coñecer a músicas que retrasaron a maternidade para acadar as metas da súa carreira, e a artistas para as que a maternidade non é nin foi nunca unha prioridade nin unha opción. Falei con mulleres que nunca tiveron unha oportunidade sequera e con outras que crearon un cárcere arredor delas no nome dun deus ou dun home, que máis ten. Falei con avoíñas seguras de que o legado que nós mesmas deixamos ten que ser permanentemente revisado porque en demasiadas ocasións vai impregnado desa esencia de desigualdade que todo o invade. E sempre se repetiron as mesmas ideas. Non só se trata de acadar dereitos, trátase de sobrevoar os muros culturais, inxustos e moitas veces invisibles.

O domingo, entre corazóns de papel e bicos de chocolate e lembranzas de ollos húmidos, tamén me acordei dela. Dos seus guisos e dos seus consellos, que sempre me souberon os máis deliciosos e soaron os máis sabios de todos, e daquelas desculpas sinceras cara unha muller a medio facer. Pregúntome que diría ela hoxe destes tempos nos que nos empeñamos en cuestionar as nais que o son e as que non o son, porque o son ou porque non, as que son perfectas ou as que se autoproclaman 'malasmadres'. Que pensaría dese costume que temos de xulgar o xeito de criar ós fillos ou desa outra afición a opinar sobre as decisións das mulleres, en xeral, e as súas prioridades. E se pecho os ollos podo volver a aquela cociña e escoitala de novo.

Na casa na que naceu a miña avoa cada ano repítese o espectáculo. No alto da palleira, entre as vigas vellas de madeira aniñan uns paxaros de pequeno tamaño na primavera. E no verán, se permaneces alí debaixo quedo e en silencio, podes ver como a nai se lanza desde o niño e voa en círculos diante das crías. Logo volve onda elas, que asoman co peteiro aberto e as vai empuxando ata que saltan. Ás veces ten que animalas a voar e outras recollelas do chan.

Comentarios