Blog | A lume maino

Lume de vida e morte

UN DOS veráns máis tráxicos que eu lembro para o monte galego demos coas lapas de fronte moi preto da Raia. Viñamos de Melgaço, dirección Pontevedra, polas estradas do interior máis espeso e verde, salpicado de casiñas, cando nos detiveron unhas mulleres de mandil que facían acenos en metade do asfalto. Portaban uns capachos negros, deses de recoller os acios, para encher de auga. "Lume, lume!", gritaban alporizadas, sen deixar de axitar os brazos. A súa desesperación tensáballes a face. Corrían estrada arriba e abaixo co medo enguedellado nos cabelos mollados. Canda elas, dous axentes forestais coa cara bañada en suor e cinza, traballaban a contra o reloxo por manter o lume lonxe das casas. Un a un os coches que por alí circulabamos fomos detendo a viaxe na beiravía, e todos nos achegamos ata o lugar onde os veciños trataban de apagar a súa ameaza con sachos e caldeiros. En cuestión de segundos fixemos unha cadea humana da madeixa de fentos acesa ata a billa máispróxima, o que nos permitía achegar a auga a máis velocidade nos caldeiros da vendima e dalgunha maneira tratar de combater aquilo. Pasamos algún tempo enchendo e pasando capachos ata que chegou un camión de Bombeiros. O meu compañeiro colleu a cámara para retratar o monstro de lapas vermellas que trataba de apropiarse daquel fermoso lugar das Neves e eu quedei falando coas mulleres que sentían nos xeonllos estar a piques de perdelo todo. Deixámolas pouco despois, agradecidas e exhaustas, limpando a suor e a cinza das bágoas co mandil.

Só dous anos despois, noutro deses veráns fatídicos para os nosos bosques, recibiunos no aeroporto de Vigo o que semellaba unha escura néboa. Ó cruzar a ponte de Rande demos de fronte coa realidade máis escura. Alí enfronte erguíase a cara sur do monte de Domaio completamente tinguida de negro. O aire aínda cheiraba a queimado, e unha nube de desastre afastaba a airexa da paisaxe de bateas e illas, a beleza da ría de Vigo de todos nós. Os xornais levaban días falando de centos e centos de hectáreas devastadas naqueles primeiros días de agosto pola voracidade das faíscas alentadas pola man do home. Nas catro provincias, con especial violencia en Ourense e Pontevedra, a terra esborrallárase en brazos do lume. Veciños que facían garda polas noites, axentes feridos, bombeiros que dobraban quendas de traballo, xornalistas que escribían historias a pé de fogo, políticos que agarraban mangueiras e condutores que volvían parar nas beiravías para botar unha man foi o panorama que atopamos.

Que teima temos de estender un pouso de cinza pola terra adiante, de trazar o destino nun leito de borro

Tempo despois daquel desastre de 2006 as fortes chuvias daban continuidade ó desastre ao arrastrar canda elas a cinsa e deixar á intemperie o solo do monte asolado. Só quedou a terra queimada, dorida, e a pedra núa. E aínda hoxe o solo destila o fume de hai un ano.

Recibimos cada ano o verán co lume purificador de San Xoán. Saltamos as cacharelas a fin de acabar cos meigallos e de atraer a luz onda nós e con ela a fortuna. No solsticio de verán, a noite vólvese laranxa. Arrecende a lume e a herba de namorar. E o resto dos días tememos que volva. Cando as lumaradas se desbocan en mans da especulación, da neglixencia ou da máis absurda tolemia, cando as lapas acenden as árbores coma se fosen mistos apuntando ó ceo, esa luz tórnase en ameaza e morte. Vivímolo con terror e tristura hai só unha semana ó outro lado da Raia. Sesenta persoas atrapadas entre torres de lume. E vémolo estes días no incendio que nin sequera pensa respectar a maior reserva natural de Europa e que ten acurralada parte da nosa fortaleza, do noso osíxeno.

Aquí en Galicia non é moi diferente. Un día deixamos que se abrase o máis fermoso Ézaro, e desde o Xurés ata o Caurel, os mesmos Ancares ou a máis hú- mida Costa da Morte levan hoxe a pegada do lume gravada na súa máis bela faciana.

Que teima temos de estender un pouso de cinza pola terra adiante. De trazar o destino sobre un leito de borro, unha escusa de mudar a paisaxe da nosa riqueza. E non sei se ten algo que ver con iso de engulir o océano enteiro nunha gran bolsa de plástico. De soterrar baixo o asfalto as incribles sendas naturais dos nosos montes.

Houbo un tempo no que as cidades vivían de costas ós ríos. Tardamos moito en comprender a importancia de deixar de tratalos como os sumidoiros da nosa vergonza e empezar a recuperalos. E parece que aínda non entendemos que, máis alá do valor á alza da madeira, de solos construíbles, e dos marcos de toda a vida, nos bosques temos os nosos pulmóns e na terra a nosa raíz.

A ver se cando queiramos decatarnos para coidalos aínda nos queda algo sen arder.

Comentarios