UN ANO máis, co pano de fondo do 8 de marzo, Día Internacional da Muller, acéndense as alarmas diante dos indicadores da pobreza, o maltrato e a marxinación que, nomeadamente, se declinan en feminino. Porque, dito doutro xeito, alí onde os dereitos humanos son conculcados e impera a miseria, as mulleres -xunto cos nenos- son as primeiras vítimas.
No chamado primeiro mundo podemos constatar como a misoxinia e a desigualdade non son privativas dos países subdesenvolvidos ou dos integrismos relixiosos. Nestes fanse fortes tras leis ancestrais ou credos arcaicos que nós consideramos delito. Mais, aínda que aquí non se lapiden adúlteras, non se lles corten as mans ás mulleres por conduciren un automóbil nin se practique a ablación, o machismo amosa o seu rostro a cadora. O episodio dos cánticos dun numeroso grupo de seareiros apoiando a Rubén Castro, xogador do Betis e maltratador, causa noxo e vergoña a calquera que teña un mínimo de sensibilidade. As discriminacións laborais e salariais tamén perduran e mesmo se agravaron coa crise. Os asasinatos non cesan.
Porén, non vou afondar nuns feitos que son sobradamente coñecidos. Tentarei máis ben recordar as mulleres que sacaron adiante este país. E con isto non podo, nin quero, contribuír a ningún estereotipo que, en todo caso, responde a motivos non desexábeis tales como a emigración, a guerra, a falta de responsabilidade dos varóns ou a morte destes: á necesidade, en definitiva.
Difícil me sería, neste intento, non acudir a quen mellor falou polas mulleres, Rosalía de Castro, que lles prestou a súa voz: «Tecín soia a miña tea,/sembrei soia o meu nabal», co propósito de referirse, como explica no prólogo de Follas Novas ao que remito a quen isto lea, aos sufrimentos das mulleres do campo «soias o máis do tempo, tendo que traballar de sol a sol, e sin axuda pra mal manterse, pra manter ós seus fillos, e quisais ó pai valetudinario, parecen condenadas a non atoparen nunca repouso senón na tomba».
Na actualidade mudou, en grande medida, o escenario; mais os traballos, a soidade e o desvalemento persisten nos espazos urbanos onde moitas mulleres fan verdadeiros milagres para tirar pola vida dos seus e a propia. O filme Solas (1999) de Benito Zambrano é un paradigma disto.
De calquera maneira, hai que recordar que non existe a muller, existimos as mulleres, múltiples e variadas. Somos moitas as que gozamos de autonomía e independencia económica e nos sentimos valoradas como persoas, independentemente de pertencermos ao xénero feminino. Malia todo, mentres quede unha escrava no mundo, as mulleres non seremos libres. E os homes tampouco.
