Opinión

Tan diferentes

A PESAR de que imparto na universidade un curso sobre a globalización cultural, e que estudamos como as nosas formas de vida son cada vez máis homoxéneas, o feito é que aínda quedan moitas diferencias entre culturas, para ben ou para mal. Como queira que teño sido convidado por dúas universidades xaponesas estou cos preparativos da estadía. Recibín dos colegas de Xapón todo tipo de instruccións e tamén lin algunha que outra guía de viaxe e varias páxinas web. A maioría dos consellos teñen que ver coa comida, o que concorda coa miña idea de que o último reducto da peculiaridade de cada pobo ten que ver cos seus costumes na mesa. Dito de outro xeito, as nosas vidas cada vez aseméllanse máis ás do resto do mundo, pero no tocante aos gustos culinarios seguimos a estarmos illados do exterior. Esa circunstancia que fai que en Galicia tomemos o polbo á feira a cotío, así como os portugueses coman bacallao día sí e día tamén, e os ingleses adoiten almorzar pola mañá ovos con touciño. Moi poucos galegos estarían dispostos a mudar o seu café con leite, as tostadas ou as galletas por ese almorzo anglosaxón. Do mesmo xeito, o bacallau apenas se consume en Inglaterra e só é unha opción máis para os galegos, moitos dos que apenas o proban durante o ano. Quizá os italianos teñen o mérito de universalizar as súas especialidades, como a pizza e a pasta, e os americanos, esa gran icona da gastronomía global, a hamburguesa. Polo demáis, Xapón sorprende por unha extrana convivencia do tradicional e do moderno. Nalgunhos lugares aínda se usan retretes comunitarios sen asento e sen divisións, ao modo das letrinas romanas; noutros hai adelantadísimos aparellos que combinan as características do váter e do bidet. Digamos que, neste eido, o viaxeiro desprevenido pode sufrir tanto por un exceso de tradición como de modernidade, pero o certo é que en eso consiste a maxia das viaxes, descubrir mundos novos e, de algún xeito, vivir nise mundo globalizado no que moitas persoas xa están instaladas. Como o escritor e xornalista Pico Iyer. Os seus pais eran inmigrantes indios en Inglaterra, onde el naceu e foi bautizado cun nome que soara ben tanto en Asia como en Europa. Máis tarde, a familia mudouse a California, e alí estiveron ata que un día lles ardeu a casa. Nun intre desapareceron todas as pertenzas e os recordos de toda unha vida. Había que renacer, partir de cero, e Pico Iyer fíxoo como cidadán do mundo. Casou en Xapón, un país que lle gusta porque o obriga a ser para sempre un extranxeiro. El, que non se identifica cunhas raíces concretas, atopou alí o lugar ideal, nunha sociedade que nunca acolle ao extraño e que tardará moito tempo en globalizarse.

Comentarios